Mikið skil ég manninn, hans góðverk fyrir hana.

Ég get að mörgu leiti skilið manninn að hafa gert þetta þó aðferðin sé ansi subbuleg og skelfilegt fyrir fólk í kring að horfa upp á manneskjuna skotna eins og  dýr og get ekki ímyndað mér hvernig manninum hefur liðið á þeirri stundu þegar hann gerði þetta en llíklega hefur það verði sérkennileg blanda af vanlíðan og léttir að hafa losað konuna sína við þá eimd sem hún hafði lifað við í mörg ár.

Þetta er gamall maður, efst í hans huga hefur eflaust verið að losa konuna sína við tómarúmið sem hún var búin að vera í með Altsæmer þetta lengi, hann er ekki að hugsa um sjálfann sig á þessum timapunkti eða hvað aðrir horfa upp á eða hvað þeim kemur til með að finnast um sínar gjörðir. Það skiptir hann líklega engu máli á þessari stundu og líklega sama um sjálfan sig en konan hans það sem skiptir hann öllu.

Hvernig líður öldruðum manni að ljúka áralangri baráttu konunar sinnar við Altsæmer og fá að hjálpa henni að losna undar lokabarátttunni sem stendur oft ótrúlega lengi og reynist sjúklingnum og aðstandendum erfið?.Kannski leið honum bara vel og var létt.

Hljómar kannski ílla en engu að síður er þetta til í dæminu því léttirinn getur verið mikill að losa manneskjuna undan því að verslast meira upp og vera lifandi dauð. Svo er þetta líka kvalarlaust fyrir hana og búið á svipstundu, bara sekúndubrot og allt yfirstaðið.

Það er nefnilega skelfilegt að horfa uppá ástvini sína eins og ég þurfti að horfa upp á móðir mína 86 ára að verða gersamlega innantóm í höfðinu og allgerlega ósjálfbjarga til alls, ekkert var á bak við þegar horft var í augun.

Persónuleikinn og karakterinn með hennar kostum og göllum sem gerir alla sérstaka, allgerlega horfin að eilífu inn í annan heim og allt önnur manneskja en hún hafði verið því Altsæmer rænir manni öllu sem heitir persónuleika og sérkennum, hugurinn á bak og burt og lífsneistinn horfinn úr augum.

Þegar þetta ástand sem fylgir Altsæmer var búið að ganga á í nokkra mánuði þá gat hún ekki borðað sjálf og var þá mötuð en kom kannski ekki nema örfáum bitum niður á dag með naumindum og varð fljótt horuð og veikburða, gat ekkert sem fólk þarf að gera dags daglega sem öllum þykir sjálfsagt og eðlilegt að gera og hver vill eyða síðustu árunum sínum þannig?

Matarlistin var lítil en ekki vildi maður að hún sylti heilu hungri, þó var önnur hlið á lystarleysinu sem var jákvæð, kannski gæfist líkaminn fyrr upp fyrir vikið og það var í mínum hug orðið mikilvægara að hjartað hætti nú þessum ósjálfráða óþarfa gangi á undan því að hún veslaðist upp og yrði að engu líkamlega, eingöngu skinn og bein og tóm starandi augu.

Hún hafði beðið mig um það oftar en einu sinn áður en Altsæmer gerði vart við sig að aðstoða sig að deyja með því að hjálpa henni að fá svefnlyf eða eithvað lyf til þess að ljúka þessari atburðarrás hrörnunar án meiri kvala og niðurrifs en heilsan var þá farin að hraka mikið og daglegt líf orðið henni fjötur um fót alla daga.

Þetta ástand versnaði mjög hratt á örfáum mánuðum, ég kom eitt kvöldið í heimsókn á Elliheimilið og horfði á hana sitjandi en við það að leka niður í stólnum með höfuðið hald hangandi,surlaði óhugnarlega í andardrættinum og þá skaut þessi spurningu upp í kollinn á mér hvort þessu ætlaði virkilega aldrei að ljúka og hún fengi sína hvlíld

Hún hafði sjálf viljað fá að ljúka þessu heilsuleysi og vanmætti sem henni þótti fylgja að ferða gömul kona, ásamt þeim einmannaleika sem 85 ára gömul manneskja upplifir þegar hún stendur ein eftirlifandi af hópnum. Heyrnin og sjónin farin að mestu leiti og þar sem sjónvarp og bækur og seinna hljóðbækur höfðu verið hennar uppáhalds afþreying og ánægja áður þá voru þessar breytingar henni afskaplega erfiðar því nóg var af tíma en ekkert við hann að gera nema að bíða eftir matar og kaffitímum og mæna út í bláinn

Lífið var þá orðið dauft og líflaust hjá annars ofvirkri konu sem alltaf hafði verið á öðru hundraðinu alla daga á árum áður og aldrei unni sér hvíldar.

Svo hafði það líka hennar yndi og ánægja að ganga um allan bæinn þverann og endilangan en lappirnar og hnén voru úr sér gengin og búnar að syíga sín síðustu spor, líkaminn allur að gefa sig og ekki einu sinn hægt að fara í bíltúr því hún treysti sér ekki inn og út úr bíllnum svo til hvers að lifa ef hún gat ekki lifað með reisn né gert nokkuð gert sem gaf lífinu lit og gildi. Lífið var eins orðið bragðlaus eftirrétttur.

Hún var einfaldlega orðin gömul slitin og södd lífdaga; hafði einfaldlega ekkert að lifa fyrir.

Einmanna og yfirgefin því ellinni fylgir að fólk deyr í burtu frá því eitt af öðru og ekki nokkuð sem hún gat gert nema bíða bíða .....eftir hverju átti hún að eiginlega að bíða ....?

Ég get svarið það þó kannski hljómi það illa fyrir þá sem ekki þekkja til þessa ástands að mig langaði mikið til þess að hjálpa henni til að ljúka þessu svo hún fengi sæina langþráðu  hvíld. Þvílíkt hvað ég vildi það af öllu hjarta, því ég hefði viljað það sama í hennar sporum. Ég vill lifa heill, ekki hálfur, halda minni reisn til endastöðvar og fara með sæmd með minn persónuleika heilan og vera þannig í minningu barnanna minna og ástvina.

Þegar hún bað mig í enn eitt skiptið um að aðstoða sig að ljúka þessu á auðveldan veg þá varð ég varð að horfa beint í augun á henni og segja tilneyddur eðli málsins samkvæmt

Mamma ég get ekki gert þetta fyrir þig þó ég skilji þig svo vél og vilji af öllu hjarta gera þetta fyrir þig þín vegna,ég get hvorki lifað með því eða haft það á samviskunni að hafa átt hlut að því að deyða manneskjuna sem ól mig sem móðir þó fósturmóðir væri frá hálfs árs aldri,svo er þetta líka ólöglegt og ég gæti verið dæmdur í fangelsi og væri í raun orðinn morðingi minnar eigin móður "

Mér hefði ég þótt vera að gera svo rétt og uppfylla hennar ósk, en samt hefði ég verið að gera svo rangt....

Kvöldið fyrir ári síðan sem hún sat niðurlút með hangandi höfuð hálf lekandi niður í stólnum sá ég í augunum á henni að hún var í raun dáin innra með sér, hjartað gekk bara ennþá og ég spurði starfsmann elliheimilisins sem gekk framhjá okkur "er hún að deyja? " en svarið sem ég fékk var "uss... maður spyr ekki svona" og svo var gengið áfram framhjá okkur og henni ekki gefin meiri gaumur eða sinnt meira í framhaldinu .

Þar sem ég sat á móti henni og horfði í innantóm augun var einhver rödd innra með mér sem hóf upp raust og sagði "þetta er síðasta sinn sem þú sérð hana á lífi því hún er í raun dáinn þó hjartað slái áfram stutta stund þá gefst það upp í nótt"

Ég tók þá innilega utan um hana,kvaddi hana og kyssti í síðasta skipti og hvíslaði að henni þakkarorðum fyrir allt sem hún hafði fyrir mig gert í lífinu,bað hana fyrirgefningar á því sem misfarist hafði okkar á milli á liðinni æfi og fyrirgaf henni allt það sem hafði komið upp okkar á milli og setið í mér síðan í æsku sem óhjákvæmilega hafði komið upp á lífsleiðinni því stundum koma sterkar og erfiðar vindkviður sem hvín í þótt sólin komi upp þess á milli. 

Snemma næsta morgun hringdi síminn, þetta var sonur hennar að hringja og vissi þá un leið að loksins hafði hún fengið langþráða hvíld og þrautargöngunni lokið, það var mér mikils virði að hafa fengið að kveðja hana áður en hún fór á sína endastöð þakka henni allt sem hún hafði gert fyrir mig. Síðast en ekki síst að hafa fengið tækifæri til að fyrirgefa henni það sem okkur hafði misfarist í gegnum tíðina því fátt er verra en að bera óuppgerð misklíð í hjartanu og geta ekki fyrirgefið eða að hafa ekki  kvatt fólk í sátt þegar það deyr.

Ég var loks sáttur og við dauðann í fyrsta skipti á ævinni, hingað til hafði hann tekið svo marga vini mína og ættingja frá mér alltof snemma, ég var ekki sáttur við manninn með ljáinn hingað til og óttaðist hann.

Mér þykir það eðlilegt að óttast dauðann því hann er óumdeilanlega stærsti og öflugasti sigurvegari mannkynnisins sem alla sigrar fyrr eða síðar, óttinn við dauðann er hluti af þeirri virðingunni sem borinn er fyrir honum og kennir okkur að virða lífið að verðleikum.

En eitt óttast ég samt meira en allt annað,ég get ekki hugsað það til enda hvernig það er að lifa börnin sín eins og hún hafði gengið í gegnum þegar hún missti svo ótrúlega nána dóttir sína og sálufélaga hana Önnu Margréti aðeins nokkrum dögum eftir fertugs afmælið sitt. Anna var kona sem var engri annarri lík, hef ekki kynnst svo einstakri manneskju hvorki fyrr né seinna og efa að svo verði í náinni framtíð svo einstök sem hún var.

Þann dag sem Anna dóttir hennar dó þá dó partur af móður minni líka, þessi partur öðlaðist aldrei líf aftur. Hún bar aldrei sitt barr aftur eftir það áfall, Breytti þá engu sá daglegi grátur og söknuður sem ég horfði upp á öll kvöld í 20 ár því sársaukinn innra með henni minnkaði hvorki né dofnaði en þráin og óskin að komast til hennar þar sem hún var varð mjög sterk upp frá því.

Þetta hlutskipti í lífinu óska ég engum og vil ég aldrei upplifa sjálfur.Óska þess umfram allt annað að börnin mín gangi með mig til grafar saddan lífdaga sáttan við lífsins göngu og það sem ég hef áorkað í lífinu og ég brosi hið breiðasta þegar lykla Pétur opnar Gullna hliðið upp á gátt og býður mig velkominn til nýrra heimkynna.

Enginn lifir til eilífðar,en góð minning lifir í hugskoti barnanna okkar alla þeirra æfi, minning ástvina er eina verðmætið sem maður skilur eftir sig sem ekki rýrnar í bönkum eða verður rifist yfir eftir lífsins hlaup fyrir framan lögfræðingana.

En stundum er dauðinn samt það besta sem hægt er að fá í lífinu og hann kærkominn hvíld fyrir suma. Allt hefur sitt upphaf og endi en stundum er dauðinn svo svakalega ósanngjarn og sár, svo erfitt að skilja tilganginn með ótímabærum dauðsföllum, sérstaklega þegar börn og ungt fólk er annars vegar og maðurinn með Ljáinn heimsækir að einhverjum ástæðum suma svo miklu fyrr en aðra öllum algerlega að óvörum án nokkurrar aðvörunar. 

Einn kemur og annar fer. hvort sem okkur líkar betur eða verr. Það er aðeins tvennt sem við getum verið viss um í lífinu,við fæðumst og við deyjum, allt annað er undir örlögunum komið. 

                 

 

 

 

 

 

Skaut eiginkonu sína til bana á sjúkrahúsi

Athugasemdir

[elvar (IP-tala skráð) 2.12.2007 kl. 18:00]

góð grein...

[Guðrún Ýr (IP-tala skráð) 2.12.2007 kl. 18:53]

vá hvað ég er algjörlega sammála þér hérna...mjög góð grein

[Laufey Þorsteinsdóttir, 2.12.2007 kl. 20:57]

Mjög gott að lesa þetta,,takk kærlega fyrir að deila þessu með okkur

kveðja 

[Linda (IP-tala skráð) 3.12.2007 kl. 00:43]

Þetta er góð grein hjá þér.  Ég þekki þetta sjálf, móðir mín fór úr þessum sjúkdómi og þetta er það versta sem ég get hugsað mér að upplifa,(enn sem komið er og vonandi verður ekkert verra en þetta sem hendir í lífsbarátunni).

En lærdómurinn var mikill. Að horfa upp á móður sína breitast úr klettinum sem maður treystir á í ósjálfbjarga barn í fullorðnum líkama.....sirgja þó viðkomandi sé enn á lífi.....að vita að viðkomandi hefði ekki viljað lifa svona.

Ég lærði að sína þolinmæði við endalausar spurningar um sama hlutinn....KÆRLEIKA því enn elskaði ég konuna.....umburðalindi við vini hennar og ættingja sem margir létu sig hverfa af því þetta er óþægilegt...

En minningin um yndislega konu og dýrmæt reynsla að fá að alast upp hjá henni er það sem stendur upp úr.

[Fróði (IP-tala skráð) 3.12.2007 kl. 00:54]

Falleg lesning.

Þetta er ofboðslega viðkvæmt og erfitt mál, og ég get alveg skilið hvern þann sem vill stytta líf og kvöl ástvinar síns sem er að engu orðinn. Amma mín dó fyrr á þessu ári, tæplega níræð, eftir að hafa átt við hrörunarsjúkdóm í mörg ár. Ég hafði ekki séð í langan tíma þegar kistulagningin hennar var, og hún hafði greinilega ekki getað neytt matar í töluverðan tíma. Vissi að hún var hætt að geta opnað augun, talað eða hreyft sig nokkru áður en hún dó líka.

Ég held að enginn vilji fara svona.

[Riddarinn (Hugi) (IP-tala skráð) 3.12.2007 kl. 04:47]

já það eru greinilega margir sem þekkja til þessarar reynslu og svona breytir manni og þroskar,það er einhvern veginn ekki þörf að segja mikið við þá sem þekkja þetta af eigin raun því ég held að allir skilji hvern annan og hafi skilning hvernig hinum líður í sambandi við þetta viðkvæma oft á tíðum þögla málefni.

Öll reynsla, góð jafnt sem slæm fer í viskubrunninn sem bætist á hægt og sígandi en þegar Altsæmer yfirtekur mannshuginn þá kemur gat neðst í þennan brunn og hann tæmist mjög fljótt uns hann endar Gal tómur.

Ég sé líka ákveðin atriði í athugasemdum sem ég minntist ekki á en langaði að taka fram en vildi ekki lengja lesturinn um of en nokkra blaðsíður hefðu ekki verið mikið mál að leggja til málana í viðbót um þetta málefni og því sem fylgir ellihrörnum yfirleitt því nóg er af að taka.

Gott að heira það sem aðrir hafa til málana að leggja og þakka ég skilningin, ég veit allavega og finn vél að það er af hinu góða að tala um þetta og í raun furðulegt hvað maður heirir lítið af þessum málum eins erfið og þau geta verið fólki.

Hafði nefnilega smá áhyggjur að einhver myndi líta á þetta neikvætt gagnvart móðir minni.Gott að svo er ekki.

Endilega skrifið ykkur inn á vinalistann því ég hef gaman að sjá annarra hliðar á málefnum líðandi stundar ,þannig lærir maður og fræðist um lífið og tilveruna.

Hafið það svo öll saman gott og gangi ykkur sem best.